1. Poszukiwania modeli idealnych - w warunkach polskich...
Ludwika Malewska-Mostowicz - Zadawałam pytania o strukturę współczesnych procesów ekonomiczno-społecznych, wielowymiarowych - w cyklu rozmów, współtworzących dialog o problemach bankowości. Jeżeli Pan pozwoli, ograniczymy pole dyskusji do sfery bardziej dostępnej dla laika (w sferze tajników zawodu bankowca).
Ryszard Kokoszczyński - Proponuję problemy - poszukiwania optymalnego modelu systemu bankowego w warunkach polskich. Już to nie będzie najprostsze, chociażby z kilku powodów.
L.M.M. - Czy mogę prosić o uwzględnienie i pytań - może naiwnych - osoby - zapatrzonej w ideał tzw. "banku domowego", tj. małego banku. Bank ułatwi klientowi wszelkie operacje finansowe - prywatne, służbowe, krajowe oraz zagraniczne, małe i duże, skomplikowane i prostsze?
R.K. - Zapewne, wyobraża Pani sobie także bank - idealny - zautomatyzowany. Oznacza to - zastosowanie odpowiedniej karty magnetycznej - w banku, oraz w trakcie zawierania transakcji finansowych poza bankiem, dokonywanie zakupów - bez konieczności przenoszenia i przekazywania pieniędzy etc. Czy to jest optimum?
L.M.M. - W każdym razie, byłabym zachwycona, gdyby "mój domowy bank" - (a równocześnie znakomity bank profesjonalny) wyręczałby w wielu operacjach, które nie są moją specjalnością. Czy - ktokolwiek z profesjonalistów i nieprofesjonalistów - mających na co dzień do czynienia z bankiem - zdaje sobie sprawę z historycznych tradycji, z kulturowych funkcji banku. Jest to fakt i symbol - cyrkulacji pieniądza (lub jego znaku symbolicznego) w zbiorowościach rozmaitego typu. Najwięksi twórcy wszystkich czasów - utrwalają ten fakt - w malarstwie, teatrze, filmie, filozofii...
2. Historia banków - a świadectwa wymiany informacji
i wartości...
R.K. - Najdawniejsze świadectwa wymiany wartości, symbole wymiany wartości, (czy jak mawiają antropologowie - darów) - to sprawy ludzkie. Odnajdzie Pani ten fakt (także jako "pieniądz") - w obrazach Breugla - Flamanda (nb. znakomici finansiści współcześni mieszkają we współczesnej Belgii; w Brukseli mieszczą się centrale międzynarodowych organizacji - o takim znaczeniu jak EWG). Ślady kulturowej roli pieniądza - istnieją w dziełach Zoli, Moliera, Prusa i u współczesnych nam dzisiaj wielu. Przypomnijmy tradycje - Oświecenia, Pozytywizmu...
L.M.M. - Z tego wniosek - że międzykulturowy problem "wymiany wartości" jest ważny. Świadomość i podświadomość kulturowa (co najmniej w społeczności typu europejskiego) notuje obecność tego problemu. Formy jego istnienia - to sprawy pieniądza - ale i sprawy ludzkie równocześnie. Czarno-biały schemat moralny i estetyczny - często towarzyszy dziełom sztuki, przekazuje kontekst kulturowy banku i pieniądza. Jak odnaleźć sposób myślenia - który - pośród pokładów świadomości i podświadomości kulturowej - będzie dzisiaj racjonalny i skuteczny?
R.K. - Odpowiedź nie jest łatwa. Zalecam wielojęzyczne lektury na temat banków współczesnych - naturalnie - zrozumiałe dla laika. Przede wszystkim - proponuję doświadczenia i rozmowy. Proszę przypatrzeć się - jak funkcjonują banki polskie i międzynarodowe - o ile jest to możliwe. Proszę zwrócić uwagę na rozmaite typy banków - we współczesnej Polsce. Warto zastanowić się - jacy to ludzie konstytuują z ludzkiej i nie-ludzkiej materii - z tworzywa banków - bank współczesny? Istotą są pracownicy banków - rozmaitych typów i szczebli. A ludzie - to profesjonaliści.
Inaczej pracują ludzie - skoro mamy do czynienia z bankami komercyjnymi, inaczej - w centralnym banku państwa, inaczej - w dużych i małych organizacjach międzynarodowych typu finansowego.
3. Polskie banki - w kontekstach międzykulturowych
i porównawczych...
L.M.M. - Czy - bardzo wyspecjalizowana i zapewne hermetyczna - sfera funkcjonowania banków w Polsce nie jest sferą relatywnie zamkniętą dla laików i "obcych"? Spróbuję iść za Pana radą - aczkolwiek przewiduję - trudności i nieoczekiwane przygody - w sensie ludzkim i myślowym.
R.K. - Warto jednak, jak sądzę, podjąć takie ryzyko - skoro chce Pani odpowiedzieć (wspólnie z wybranymi do rozmów profesjonalistami) - na swoje - postawione w naszym dialogu - pytania - teoretyczne i praktyczne.
L.M.M. - Poproszę jednak o asekurację - w tej trudnej i ciekawej eskapadzie. - Mam nadzieję - że będzie to asekuracja ze strony Pana i Pańskich współpracowników z DAB-NBP w Warszawie. Z góry dziękuję.
R.K. - Proponuję - na początek - zapoznanie się z faktem - że Pani praktyczne pytanie o - "optymalnie wybrany i funkcjonujący - jak najwszechstronniej w warunkach polskich - wielofunkcyjny bank współczesny" - powinno uwzględniać rozmaite modele banków międzynarodowych i narodowych.
System bankowości w Polsce - jest systemem i procesem równocześnie. Staramy się konstruować model optymalny - w makro - i mikro-skali. Badamy, tj. DAB-NBP (oraz instytucje i organizacje - współdziałające) banki rozmaitego typu, m.in. amerykańskie, niemieckie, francuskie i inne. Wydaje się - że do warunków polskich zbliżone są banki niemieckie.
4. Przekształcenia polskiego systemu bankowego - w kontekstach porównawczych...
L.M.M. - Przekształcanie polskiego systemu bankowego nasuwa szereg problemów - dotychczas uwzględnianych w niewielkim zapewne zakresie. Istniał system "dyspozycyjno - rozdzielczy - dawnej gospodarki polskiej" nie-rynkowej. A co jest dzisiaj?
R.K. - Warunki rynku w sferze bankowości w Polsce - to problem skomplikowany. Gospodarka rynkowa - jest - jako przedmiot badań i decyzji praktycznych - strukturą i procesem. Staje się coraz bardziej zespołem międzynarodowych naczyń połączonych, banki także. Stopień i poziomy otwarcia rynkowo rozumianej gospodarki polskiej - oto coraz to inne problemy. Szukamy optymalnej formuły banku.
L.M.M. - Czy można ustalić prawidłowości myślenia o systemie bankowym w Polsce - w sytuacji porównań międzykulturowych?
R.K. - Oczywiście - że tak. Rozmawiamy w warunkach patrzenia na banki z perspektywy zmiennej - i bardzo niestabilnej - w kontekście polskim. Istnieje niestabilność relacji - "klient - bank". Porównania bywają pomocne. Porównania ułatwiają budowanie modeli optymalnych w wybranych - konkretnych warunkach. I tak np. wszelkie problemy standardów funkcjonowania banku, kwestie poziomu pracy fachowych bankowców - są istotne. Zawsze - brak bankowców wykwalifikowanych w "pracy operacyjnej". Sprawa efektywności, racjonalności pracy banków - to dalszy problem prawidłowości.
Warunki pracy różnych banków narodowych - porównywane - nasuwają refleksje przydatne w Polsce. Banki - struktura ich i funkcje - mogą być bardziej lub mniej anonimowe.
Warunki amerykańskie - powodują - większą anonimowość, warunki europejskie - mniejszą; mowa - o mechanizmach rynku, relacjach i ludziach - poruszamy się w sferze różnych stopni anonimowości - między konkretem a uniwersum.
5. Problem porównawczy - optymalnych standardów funkcjonowania banków (korzenie i horyzonty)...
L.M.M. - Czy możliwe jest opracowanie - względnie stałych standardów - na temat optymalnych funkcji banku oraz "skonstruowanie" optymalnych standardów pracy bankowca?
R.K. - W warunkach polskich - jest to bardzo trudne. Modele utrwalone w literaturze i sztuce, w tradycji ustnej - kształtują niezwykle zróżnicowaną sferę stereotypów. Sklep Stanisława Wokulskiego czy banki warszawskie przełomu XIX/XX wieku - to sfery świadomości społecznej i indywidualnej, które dzisiaj częściowo tylko - mówiąc delikatnie - są aktualne.
L.M.M. - Rozumiem - że sfera doświadczeń, badań, modele kulturowej i międzykulturowej roli banków - to dziedziny - istotnej, znaczącej pracy wielu osób, instytucji, organizacji. Podziwiam ludzi, którzy profesjonalnie patrzą na banki w dzisiejszej i historycznej Polsce - z zewnątrz jakoby i od wewnątrz (równocześnie). Podziwiam program edukacji bankowej - dotyczącej sektora bankowego i kontekstu - poza nim.
R.K. - W szczegółach - odsyłam Panią - do literatury, wyników i dokumentów, które są w dyspozycji DAB-NBP. Proponuję też rozszerzenie sfery dalszych dialogów o bankach. Między głosami laików i bankowców - pojawia się specyficzna przestrzeń dialogowa. Powstaje jakieś może nowe, ciekawe doświadczenie. Zobaczymy - co będzie dalej?
L.M.M. - Dziękuję za rozmowę i otwarcie perspektywy myślenia - jaka - bez dialogu z Panem i współpracownikami - byłaby niemożliwa. Zatem - jest to podstawowy etap w pytaniach o bank optymalny i o kulturotwórczą rolę sfery bankowości w Polsce.
Copyright by
Ludwika Malewska-Mostowicz - Laboratory of Intercultural
Translation
[Ostatnia modyfikacja: 11
czerwca 2001 r.]
Adres
e-mail: lpm@kki.net.pl